Το μέτρο του χημικού ευνουχισμού σε καταδικασθέντες για σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων εφαρμόζεται, ήδη, σε 12 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως θεραπεία και προϋποθέτει την προηγούμενη συγκατάθεση/συναίνεση του καταδικασθέντα εκτός από την Πολωνία, όπου ο χημικός ευνουχισμός είναι υποχρεωτικός σε παιδοβιαστές.
Τα ευρήματα της έρευνας που διενήργησαν οι Υπηρεσίες της Βουλής (Τομέας Νομικών/ δρ Χριστιάνα Κληρίδου) για το τι ισχύει στην υπόλοιπη Ευρώπη, ανοίγουν τον δρόμο για ψήφιση της πρότασης νόμου του βουλευτή της ΔΗΠΑ Αμμοχώστου, Μιχάλη Γιακουμή, ο οποίος εισηγείται την τροποποίηση της κείμενης νομοθεσίας προκειμένου να εφαρμοστούν αυτά που ισχύουν, ήδη, σε 12 κράτη μέλη της ΕΕ.
Ειδικότερα, η επίμαχη πρόταση νόμου αναμένεται να κατατεθεί ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής τις αμέσως επόμενες ημέρες και δίνει την εξουσία στους δικαστές να επιβάλλουν στους παιδοβιαστές την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Παράλληλα, η πρόταση νόμου του Μιχάλη Γιακουμή παρέχει την εξουσία στο Συμβούλιο Αποφυλάκισης Κρατουμένων Επ' Αδεία να αποφυλακίζει ισοβίτες παιδοβιαστές υπό όρους και προϋποθέσεις εφόσον συναινέσουν στον χημικό ευνουχισμό τους για να είναι, έτσι, ακίνδυνοι στην κοινωνία.
Ο χημικός ευνουχισμός επιτυγχάνεται με τη χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών, χάπια ή ενέσεις που εξαλείφουν τη σεξουαλική επιθυμία.
Οι απαντήσεις
Από τη μελέτη των απαντήσεων των Κοινοβουλίων 24 κρατών μελών προκύπτει ότι, σε 12 κράτη μέλη δεν υπάρχει νομοθεσία που να ρυθμίζει την επιβολή του μέτρου του χημικού ευνουχισμού σε καταδικασθέντες για σεξουαλικά αδικήματα. Πρόκειται για τα ακόλουθα κράτη μέλη: Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Κροατία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σλοβενία. Σε δύο από τα κράτη αυτά, και συγκεκριμένα στην Πορτογαλία και τη Σλοβενία, η επιβολή αυτού του μέτρου κρίνεται ως αντισυνταγματική.
Σε άλλα 11 κράτη μέλη, ήτοι Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Εσθονία, Ισπανία, Ολλανδία, Σλοβακία, Σουηδία, Τσεχία και Φινλανδία, ο χημικός ευνουχισμός καταδικασθέντων για σεξουαλικά αδικήματα επιτρέπεται ως θεραπεία και προϋποθέτει την προηγούμενη συγκατάθεση/συναίνεση του καταδικασθέντα.
Η περίπτωση της Πολωνίας
Η Πολωνία έχει το αυστηρότερο πλαίσιο συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη μέλη καθώς ο χημικός ευνουχισμός επιτρέπεται μεν ως θεραπεία αλλά είναι υποχρεωτικός - χωρίς την συναίνεση του καταδικασθέντα- με διάταγμα δικαστηρίου που εκδίδεται στη βάση γνωμάτευσης ενός σεξολόγου και δύο ιατρών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων με έκθεσή της εισηγήθηκε στην Πολωνία την αναθεώρηση της εν λόγω νομοθεσίας, ούτως ώστε, η θεραπεία του χημικού ευνουχισμού να βασίζεται σε ενδελεχή ατομική ψυχιατρική και ιατρική αξιολόγηση, να γίνεται σε εθελοντική βάση και η συγκατάθεση να μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή.
Πού εφαρμόζεται και πώς
Το πλαίσιο εφαρμογής του χημικού ευνουχισμού διαφέρει από κράτος σε κράτος αφού η θεραπεία του χημικού ευνουχισμού μέσω της λήψης φαρμάκων για καταστολή των σεξουαλικών ορμών δύναται να:
Λαμβάνει χώρα κατά την έκτιση της ποινής φυλάκισης. Εφαρμόζεται σε Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Εσθονία, Ισπανία, Ολλανδία, Σλοβακία, Σουηδία και Τσεχία.
Αποτελεί προϋπόθεση για αποφυλάκιση υπό όρους πριν την έκτιση της πλήρους ποινής φυλάκισης. Εφαρμόζεται σε Δανία, Ολλανδία, Πολωνία, Σουηδία και Φινλανδία.
Χρησιμοποιείται εναλλακτικά της ποινής φυλάκισης (αναστολή ποινής φυλάκισης) με αυστηρότερα κριτήρια. Εφαρμόζεται σε Γαλλία, Γερμανία (μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις), Εσθονία (αντικαθιστά ποινή φυλάκισης διάρκειας από έξι μήνες έως δυο έτη), Ισπανία και Σουηδία (για σοβαρές περιπτώσεις ψυχικών ασθενειών).
Συνδυασμός όλων των πιο πάνω. Εφαρμόζεται σε Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ισπανία και Σουηδία.
Σε οκτώ κράτη μέλη της ΕΕ, και συγκεκριμένα σε Γερμανία, Δανία, Εσθονία, Ισπανία, Ολλανδία, Πολωνία, Σουηδία και Φινλανδία, ο χημικός ευνουχισμός εφαρμόζεται συνδυαστικά με άλλες θεραπείες, όπως η ψυχοθεραπεία.
Η διάρκεια του χημικού ευνουχισμού
Αναφορικά με το ζήτημα της διάρκειας της θεραπείας του χημικού ευνουχισμού έχουν απαντήσει συνολικά έξι κράτη μέλη. Στη Γαλλία και την Πολωνία δεν προκαθορίζεται η διάρκεια της θεραπείας. Σε Εσθονία, Ισπανία, Τσεχία και Φινλανδία η θεραπεία αυτή κυμαίνεται από 18 μήνες μέχρι πέντε έτη. Πρόσθετα, στην Ισπανία, αν ο καταδικασθείς έχει διαπράξει σοβαρό σεξουαλικό αδίκημα, τότε η θεραπεία δύναται να έχει διάρκεια μέχρι 10 έτη.
Και χειρουργικός ευνουχισμός
Στην Τσεχία και τη Γερμανία επιτρέπεται υπό αυστηρές προϋποθέσεις και ο χειρουργικός ευνουχισμός (ορχεκτομή), ο οποίος είναι μη αναστρέψιμος, εφόσον ο καταδικασθείς συναινέσει σε κάτι τέτοιο.
Απόφαση ΕΔΑΔ για Δανό παιδοβιαστή
Όπως επισημαίνεται στο ενημερωτικό σημείωμα που ετοίμασαν οι Υπηρεσίες της Βουλής για τους βουλευτές, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) εξέτασε το ζήτημα του χημικού ευνουχισμού στην υπόθεση Tim Henrik Bruun Hansen κατά Δανίας (αριθμός προσφυγής 51072/15). Στη συγκεκριμένη υπόθεση το Ανώτατο Δικαστήριο της Δανίας απέρριψε το αίτημα αποφυλάκισης του εν λόγω προσώπου που καταδικάστηκε για απόπειρα βιασμού ενός δεκάχρονου κοριτσιού και είχε δυο προηγούμενες καταδίκες για παρόμοια αδικήματα, επειδή αρνήθηκε να υποβληθεί σε χημικό ευνουχισμό. Ο καταδικασθέντας είχε, ήδη, εκτίσει ποινή φυλάκισης 19 ετών, περίοδο κατά την οποία είχε υποβάλει αιτήματα αποφυλάκισης, τα οποία απορρίπτονταν με την αιτιολογία ότι κρίνεται επικίνδυνος να διαπράξει ανάλογα εγκλήματα επειδή αρνήθηκε να υποβληθεί σε χημικό ευνουχισμό.
Το ΕΔΔΑ στις 9/7/2019 αποφάσισε ότι, η συνέχιση της κράτησής του παρά τα αιτήματά του για διενέργεια πραγματογνωμοσύνης που θα αποδείκνυε την ψυχική του υγεία, συνιστά παραβίαση της προσωπικής του ελευθερίας και ασφάλειας.
